خلاصۀ کتاب روانشناسی بازی فصل پنجم و ششم
اهداف بازی
خلاصۀ کتاب روانشناسی بازی
مدرسه تخصصی رهبری ایرانیان
نوشته خرداد 1379به روز رسانی جمعه 12 آذر 1400
نوشته دکتر مازیار میر محقق و پژوهشگر
#مازیارمیر
بازدید ها: 139748
#آموزش_بدون_پاورپوینت
https://www.aparat.com/mazyarmir
https://www.aparat.com/zabane_badan
https://t.me/Iranian_leadership_school
https://www.instagram.com/mazyare_mir
https://www.instagram.com/mazyare.mir
https://www.linkedin.com/in/mazyarmir
فصل پنجم
بازی و بازی درمانی رشد بازی همچون شکلی از درمان به نظر دیل لبو ، اولین مدافع مطالعۀ بازی کودکان به منظور درک و آموزش آنها ( روسو )
بود.روسو بر اهمیت بازی برای درک کودک تأکید و توصیه می کند که معلم باید ، برای ملحق شدن به بازی شاگردانش ، با ایفای نقش کودک ،
معاشرت مناسب برای آنان باشد البته تعاریف روسو درمورد بازی و تفریح های کودکان بیشتر در جهت اهداف تربیتی بوده تا اینکه منطبق بر
کاربردهای تحقیقاتی و درمانی امروز بازی می کند . اولین مورد استفادۀ واقعی از بازی در درمان پسری ۵ ساله به نام هانس است که فروید در آن به
درمان ترس بیمار گونه کودک پرداخت . مشکلات به کارگیری فنون روان کاوی برای کودکان در ۳۰ سال اخیر شاخه ای بسیار تخصصی از روان کاوی
رشد یافته است که در آن بیشتر (کودک کاوی) یا تحلیل روانی کودک مورد توجه قرار می گیرد اما با توجه به مشکلات به کارگیری نظریه روان کاوی
در مورد کودکان از سوی فروید و نقایصی که دیگران پی به آنها برده بوده اند لزوم تغییر و چگونگی برخورد روان کاوان با کودکان و بزرگ سالان شد.
هلموث یکی از روان شناسان در این مورد کار کرده است که بازی در کودک کاوی نقش اساسی به خصوص در درمان کودکان ۷ ساله یا کوچک تر.
آنافروید نظریه کلاسیک پدرش را به صورت نظام دیگری از کودک کاوی تکمیل کرد . در سال ۱۹۲۷ ملانی کلین اصول روان شناختی تحلیل روانی کودک
را تدوین کرد . روش های آنافر وید و ملانی کلاین آنافروید از بازی به گونه ای شبیه خواب برای بزرگسالان استفاده کرد او در ورای بازی های تخیلی
، نقاشی و رنگ کردن و دنبال انگیزه های ( ناخودآگاه ) بود در روش وی ( من برتر ) کودک رشد نیافته تلقی می شد . به همین دلیل بر اهمیت رفتار
هیجانی موجود در بین کودک وروان کاو تأکید بیشتری می شد از این رو احساس همدلی و برقراری رابطۀ حسنه بر تعبیر و تفسیر محتوای پنهان بازی
کودک برای خود او مقدم شمرده می شد . ملانی کلاین معتقد بود که ( من برتر ) کودک تقریباً رشد یافته است و تأکید داشته که لازم است به کودک
تعبیر و تفسیر رفتارش بلافاصله گفته شود. زیرا این کار اضطراب ناشی از ( من برتر ) کاملاً رشد نیافته را در کودک کاهش می دهد. بازی درمانی
دسترسی مستقیم درمانگر به ناخودآگاه کودک را امکان پذیر می سازد . زیرا فعالیت های خود به خودی در بازی کودکان جانشینی برای تداعی آزاد
است. برای این مجموعه بزرگی از اسباب بازی های کوچک به کودک پیشنهاد می شود تا به هر طریقی از آن استفاده کند مشاهده رفتار کودک نشان
می دهد مکالمات و فعالیت های وی با اسباب بازی ها مشابه تداعی آزاد برای یک فرد بزرگسال است. گرچه برخی روان کاوان این موضوع را تأیید
نمی کنند.
انشعاب بازی درمانی بر اساس نظریۀ روان کاوی بازی درمانی فعال نوعی از بازی که در آن به کودک تعدادی اسباب بازی انتخاب شده داده می
شود و درمانگر خود نیز برای تشویق کودک برای به نمایش درآمدن صحنه های آسیب زای مشخصی ( وارد بازی ) می گردد ، بازی درمانی فعال
نامیده می شود. افرادی مانند لویی و سولومون به علت نارسایی شیوه های موجود شکل های از این نوع بازی درمانی را رواج داده اند. در بازی
درمانی فعال ، درمانگر تأکید می کند باید رابطه هیجانی بین کودک و درمانگر توجه شود. چنین رابطه ای همچون شاخصی برای تشخیص رابطه
کودک با اطرافیان تلقی می گردد. بازی درمانی غیر فعال بازی درمانی غیر فعال همزمان با بازی درمانی فعال رشد یافته است. در درمان غیر فعال
درمانگر بازی کودک را محدود نمی سازد بلکه فقط به همراه کودک در اتاق می مانند کودک همیشه اجازه دارد که بازی را رهبری کند. به طور کلی
اساس بازی درمانی غیر فعال این است که مهمترین عامل برای تغییر اختلال عاطفی کودک ، درک و قبول اعمال و رفتار و بیان احساسات کودک است
و تنها در این صورت است که کودک می تواند احساس اضطراب ، خصومت و ناامنی خود را با شتاب خاص خود از طریق بازی ابراز کند. ارتباط درمانی
ارتباط درمانی یا درمان ارتباطی بر اساس نظریات روان درمانی ( اتو رانک ) روانشناس معروف آمریکای پایه ریزی شده است . این روش با روان کاوی
تفاوت دارد. تأکید اصلی ان بر نیروی درمانی موجود در (رابطه هیجانی بین در مانگر و بیمار) است. ممکن است در بینشی که با تحلیل تجربیات
گذشته و یا یادآوری خاطرات به دست می آید نیرو درمانی مختصری وجود داشته باشد ، اما ارتباط کلامی که کلاً با وضعیت فعلی فرد سرو کاری دارد
و هیچ کوششی برای تفسیر و تحلیل تجربیات گذشته او نمی کند ، تأکید اصلی بر عکس العملها و احساسات فعلی او است. بنابراین احتیاجی نیست
که از مراجع در مورد تجربیات گذشته وی سئوال شود. از این رو در بر گیرنده شرایطی است که در آن کودک ( آزادی کامل ) داده می شود. به او اجازه
داده می شود در حضور درمانگر هر گونه فعالیت و بازی که دوست دارد انجام دهد. درمان غیر مستقیم کارل راجرز موجبات تحلیل رفتن نظریۀ ارتباط
درمانی و ظهور شیوه درمان غیر مستقیم را فراهم آورد. امروزه درمان غیر مستقیم شیوه مهمی برای درک رفتار به شمار می آید. این نظریه هیچ
کوششی برای کنترل یا تغیر مفاهیم بیمار نمی کند بلکه می کوشد شرایط درمانی را ایجاد کند که خود بیمار تجربه کرده تا بر اساس آن احتمالاً رفتار
او تغییر کند درمانگر او را در انتخاب ماهیت و جهت این تغیر آزاد می گذارد و تأکید دارد که بیمار در درون خود توانایی لازم برای حل مسائل هیجانی
مربوط به خود را دارد. در واقع نظریه درمان غیر مستقیم ( بیمار محور ) است.
کاربردهای مختلف بازی درمانی در درمان کودکان بازی کودک ،
وسیله ی طبیعی او برای بیان خود است ، موجب برانگیخته شدن افکار ، تجربیات و هیجانات او می گردد. بازی معنا و ارزش های زیادی برای کودک
دارد بازی بخش تفکیک ناپذیر از دنیای کودک است روش او برای ایجاد ارتباط ، وسیله او برای مبادله و آزمایش است و کلاً نوعی شناخت و تسلط بر
واقعیت های خارجی محسوب می شود. معمولاً در بازی درمانی کودکان استفاده بیش از یک نوع بازی ضرورت می یابد و کاربرد هریک از بازی ها هم
دارای ارزش تشخیصی و هم ارزش درمانی دارد. جهت دادن آگاهانه به فعالیت بازی موجب می گردد که درمان دارای هدف ، معنی و ارزش گردد. کار
بردهای بازی در درمان کودک : درک تشخیصی ، برقراری رابطه کاری ، یافتن سازوکارهای دفاعی کودک ، تسهیل بیان کلامی ، تخلیه مطالب
ناخودآگاه ، برقراری ارتباط از طریق بازی.. پس از بازی درمانی انفرادی عده ای نیز بازی درمانی گروهی را مطرح کرده اند و کودکانی را که دارای
مشکلات تقریباً یکسانی بوده اند از طریق بازی گروهی مداوا کرده اند .
فصل ششم
نقاشی کودکان نقاشی هماننند خواب و رویا به کودک فرصت می دهد تا اطلاعاتی را که از دنیای بیرون کسب کرده از هم جدا سازد و سپس آنها را
دوباره تنظیم کند. در نقاشی هماننند خواب و رویا کودک خود را از ممنوعیت ها رها می سازد در حالتی ناخودآگاه در بارۀ مسائل مشکلات و
دلهورهایش صحبت می کند. کلوگ نشان می دهد از نقش کشیدنهای ساده گرفته تا نقاشی های پیچیده کودکان مبنایی بنیادین وجود دارد که در
تمام کودکان دنیا یکسان است. پیدایش توانایی نقش نگاری در نزد کودکان طی ۵ مرحله اصلی صورت می گیرد که به ترتیب عبارت اند از : اثر یا خط
نامشخص – خط مشخص یا اشکال هندسی درهم – طرح یا در کنار هم قرار گرفتن چند شیء – اجتماع چندین شکل مختلف و تصویر نگاری. در
فاصله سه تا چهار سالگی کودک سعی می کند تصویر شخصی را بکشد که شامل یک دایره و چند خط افراد آن است کم کم کودک در داخل دایره
چشم قرار می دهد در ۶ سالگی تصویری که کودک از آدم می کشد یک تصویر کامل است. به گفته گودیناف نقاشی آدمک بیانگر پختگی فکری
کودکان است و بسیاری دانشمندان از آن آزمون هوشی ، با در نظر گرفتن تکامل نقاشی از نظر بدن ، لباس و غیره … استفاده می کند. کودک به
کمک نقاشی کشمکش ها و دلهره هایش را آشکار می سازد و جلوه های از شخصیت خود نشان می دهد. خط ، فضا و رنگ ، نمادهای اند که با
بررسی آنها در نقاشی کودکان می توان به پاره ای از خصوصیات روانی آنه پی برد. از نقاشی کودکان با موضوع های شکل آدم ، خانه ، درخت ،
خورشید ، ماه و حیوانات و نقاشی خانواده برخی از ویژگی های شخصیتی آنها بارز می گردد. تحلیل اینگونه نقاشی ها ارزش تشخیصی دارد و در
درمان کودکان دارای مشکل مأثر است. کودکان عقب مانده ذهنی ، کودکان دارای اضطراب و کودکان افسرده دارای احساس تقصیر نیز نقاشی های
خاصی می کشند که از طریق این نقاشی ها می توان مشکل آنها را پیدا کرد. برای تفسیر نقاشی هاا باید مراحل خاصی را پپیمود تا تقریباً تفسیر
منطبق با وواقعیت از نقاشی به عمل آید. لوکه ، با توسل به مفهوم واقع گرایی ، کوشیده سبک نقاشی کودکان را بیان دارد وی مراحل زیر را در
نقاشی معرفی می کند : مرحله واقع گرایی اتفاقی – مرحله واقع گرایی اشتباهی – مرحله واقع گرایی ذهنی – مرحله واقع گرایی بینایی.
ویدلوشه با ایرادی که بر تقسیم بندی لوکه وارد می کند ، خود تقسیم بندی دیگری را مطرح می سازد که عبارت اند از : ۱٫ مرحله خط خطی ۲٫ مرحله
واقع گرایی کودکانه ۳٫ مرحله واقع گرایی بینایی
