زبان بدن داود رشیدی
زبان بدن پدرخوانده سینمای ایران
آمدم دیدم و رفتم…..داود رشیدی پدرخوانده سینمای ایران به آسمانها پرکشید و برای همیشه رفت این یکی از غم بار ترین خبرهای امسال بود
استاد داود رشیدی که به حق استاد تمام هنر این مرزوبوم بود صبح امروز پنجم شهریور ۱۳۹۵ به آسمانها پرکشید و برای همیشه از پیش ما رفت هر چند جسم او پیش ما نیست اما یاد و نام و خاطرات نیک او تا
ابد با ما است خاطرات مفتش شش انگشتی در هزاران دستان
امروز جمعه ۵ شهریور با شنیدن این خبر در حالی که به شدت متاثر شدم دست بکار نوشتن پیرامون این استاد بزرگ شدم او تکنیکهای بسیار زیبا جالب و تاثیر گذاری در بازیگری داشت صدای زمخت و دلچسب
و بازی روان و در خور توجه او همیشه برای من بیاد ماندنی است. و برای آن دسته از افراد که همیشه مرا به نقد متهم می کنند باید بگویم نقد لازمه پیشرفت است و اگر نقدی نباشد و کسی به ما اشتباهات
دیگران را بازگو ننماید ما هرگز پیشرفت نخواهیم کرد. این مطالب را امروز در دوره مدیریت و رهبری پیشرفته هنری برای اهالی هنر هم بازگو نمودم و مورد استقبال اساتید خوب هنر و ادب ایران نیز قرار گرفت .
زندگینامه هنری استاد رشیدی به دو دسته تقسیم می شود
۱- زندگینامه هنری تا سال ۱۳۵۹
۲- زندگینامه هنری بعد از ۱۳۵۹
در این دو دسته شاهد تحول عظیم در رفتار هنری این مرد بزرگ هستیم او بابالاتر رفتن تجربه نمایش های دیدنی از خود به نمایش گذاشت
زبان بدنی عالی و خوب هرچند با اشتباهات ریز که می توان به سادگی از روی آن گذشت اما قبل از ادامه مقاله بررسی اجمالی داشته باشم به زندگینامه هنری استاد داود رشیدی:
استاد داوود رشیدی متولد سال ۱۳۱۲ تهران است او در خانواده ای مذهبی و سیاسی و بسیار فرهیخته و دانشمند متولد شد. رشیدی از خاندان حایری مازندرانی دارای اصالت بابلی است که در بابل دارای
اعتبار و احترام خاصی هستند. پدر او عبدالامیر رشیدی و پدربزرگش علامه ابنالشیخ حائری از روحانیان مشروطه خواه و بسیار با نفوذ و محبوب مردمی و جدش آیتالله زینالعابدین حائری مازندرانی از مراجع
بزرگ تقلید شیعیان آنهم در عصر قاجار است . داود رشیدی تحصیلات متوسطه را بخاطر شغل پدر که دیپلمات بودند ابتدا در استانبول ترکیه و سپس در فرانسه و پاریس رشته هنر ورشته کارگردانی به پایان
رساند و تحصیلات دانشگاهی را هم در سوئیس و دانشگاه بین المللی ژنو در رشته حقوق سیاسی به اتمام رساندند.
استاد رشیدی و زمانی که فقط ۷ سال داشت توسط دختر عمهاش دکتر حایری به عبدالحسین نوشین برای بازی در نمایش مردم معرفی شد. در سال ۱۳۴۳ به تهران آمد و در اداره تئاتر آن زمان وابسته به
وزارت فرهنگ و هنر استخدام شد. سپس گروه تئاتر امروز را پایهگذاری نمود، که هنرپیشگانی مانند: مرضیه برومند ، سوسن تسلیمی ،داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار، سیاوش طهمورث
و……. به عضویت در این گروه درآمدند. در سال ۱۳۵۲ از اداره تئاتر به تلویزیون ملی ایران رفت و در سمت مدیریت گروه نمایشها و سرگرمیهای آن سازمان (شامل: سریالها، مسابقات، تئاترهای تلویزیونی)
مشغول به کار گردید. رشیدی از سال ۱۳۵۰ با فیلم سینمایی «فرار از تله» وارد عرصه بازیگری سینما گردید و علاوه بر بازیگری و کارگردانی در سینما، تلویزیون و تئاتر به تهیه کنندگی سینما نیز روی آورد.احترام
برومند همسر استاد رشیدی است و از سال ۱۳۴۷ در کنار استاد داود رشیدی حضور دارد یک روزنامه نگار را مسبب این آشنایی و ازدواج می دانند.
حاصل این ازدواج مبارک و فرخنده که هنوز هم پابرجا است دو فرزند به نام لیلی و فرهاد است. لیلی فعالیت بازیگری دارد. فرهاد هم دکتری برق دارد و در دانشگاه پلی تکنیک لوزان به عنوان پروفسور کرسی
دائمی دارد. او جایزه بلوندل، معتبرترین جایزه مهندسی دنیا را دریافت کرده و در کارش بسیار موفق است.
داود رشیدی در هشتاد و یکمین سالروز تولدش در سال ۱۳۹۳ و بعد از نیمقرن فعالیت هنری همچنان سرشار از عشق و امید به کارش است و همچنان آرزو دارد و این از برق چشمهایش و طی مصاحبه های
سالهای ۹۳ و ۹۴ در سالهای پایانی عمرش کاملا مشهود است چرا؟
او همیشه آماده بود که در یک نقش خوب مقابل دوربین برود و این باید یک الگوی خوب برای جوانان باشد حتی ژستهایش کاملا سینمایی است و رد پای تاتر در ژستهایش کاملا مشهود است آشنایی کامل با
علم زبان بدن و زبان بدن نقشی که قرار است آنرا بازی سازی کند و بازی آنرا خلق نماید.
زبان بدن داود رشیدی
داود رشیدی درباره فعالیت سال ۹۳ خود در مصاحبه هایش خود
اینچنین می گوید::
مشغول ترجمه نمایشنامهایی هستم. کتابهایی را اشتراک دارم
که پسرم از سوییس برایم ارسال میکند و از میان آنها
نمایشنامههایی که خوب باشد را انتخاب میکنم و یا خودم و یا به
شخص دیگری برای ترجمه میدهم. «اشمیت» را هم از همین
کتابها انتخاب کردم که شهلا حائری ترجمه کرد و همچنین «منهای
۲» را که به روی صحنه بردم . نمایش «مثل باران میبارد» را
پسندیدم، مشغول ترجمه آن هستم و دوست دارم خودم کار کنم ا
گر روزگار کمک کند. آخرین کارم سال ۹۰ «آقای اشمیت کیه؟» بود و
قبل از آن هم «منهای ۲» را در تئاتر شهر کار کردم که خوشبختانه
هر دو با استقبال روبرو شدند.
استاد رشیدی همیشه می گوید تئاتر برایش اولویت بیشتری
نسبت به سینما و تلویزیون داشته است این هنرمند درباره
حضورش در سینما، «فرار از تله» را اولین فیلماش عنوان نموده و
همیشه می گوید با جلال مقدم از جوانی دوست بودیم. روزی به
خانه ما آمد و می گوید: «داود میخواهم یک فیلم با تو بسازم».
سناریو را داد و خوشم آمد و بعد در پشت بام خانه با هم نشستیم و
صحبت کردیم. او آدم روشنفکری بود .
این بازیگر با اشاره به همکاریاش با بهروز وثوقی در این فیلم اظهار
کرد:
به من میگفتند مواظب بهروز باش. ((او سوپراستار آن زمانها بود ))
و نقش تو را میخورد و سر تدوین میرود و نقش را کم و زیاد
میکند. وقتی این حرفها را میشنیدم. برایم عجیب بود. اما خیلی
با هم دوست شدیم و بسیار به من کمک کرد. اصلا اینگونه که
میگفتند نبود و بسیار رفیق و همراه بود. در اولین روز کارم تفاوت
زیاد سینما با تئاتر تو ذوقم زد و تصمیم گرفتم ادامه ندهم اما همان
شب صحبتهای بهروز تأثیر مثبتی در ذهنم گذاشت.
رشیدی همیشه به اهالی هنر و سینما توصیه می کند ما به
تماشاگر احتیاج دارد و تماشاگر هم به بازیگر. این دو باید با هم هم
سنگ باشند. بازیگرانی بودند در برخی نقشها موفق بودند اما
دوباره موفقیتشان تکرار نشد. بازیگر باید سعی کند همیشه
پیشرفت کند و در حال درجازدن نباشد. بازیگرانی بودند که سریع بعد ا
ز یکی دو کار فید شدند چون از بازیگری چیز دیگری میخواستند.
نقش برای بازیگر باید جایی برای نفس کشیدن باشد و از تازگیاش
لذت ببرد و متاسفانه تا زمانی که مثل امروز بازیگر نما جای بازیگر
عاشق را بگیرد وضع همین است
بقول استاد فراست برندهای بزرگ بازیگری و کارگردانی ما که هنوز
سن را نمی فهمند و فقط به آن به چشم اعاشه زندگی و پول
درآوردن می اندیشند و در آن رژه می روند دیگر حرفی برای گفتن
باقی نمی ماند متاسفانه بیشتر بازیگران جدید سینما زبان بدن نه
خود را می فهمند و نه نقش را ما در دوره های زبان بدن تخصصی
فقط ساعتها روی زبان بدن خارجی از محیط تفکر کنونی ،تدریس و
تفکر به دانشجویان را مطابق جدیدترین سرفصلهای نوین دانشگاه
های برتر جهان کار آموزشی انجام می دهیم و دلم می خواهد یک
بازیگر نسل جدید و یا مجری را به من نشان دهید که اینها را درک
کند عمل کند و عاقلانه بفهمد، شاید یک درصد و حتی……به
راستی این زنگ خطر ی است برای هنر این آب خاک …..
استاد رشیدی در تمام طول زندگی کاری خود این روند را دنبال کرده
اند زبان بدن ژستها کنایه ها کلامها تکه کلام ها و حتی بیان و زبان
بدن را درک نموده و سپس با جان و دل بازی نموده است. استاد
زبان بدنی را از خود در طی سالهای متمادی ارائه نموده که برای
مخاطب ایرانی دلچسب و جذاب شده است روند استاد قهقرایی
نبوده بلکه روبه صعود بوده است . به گفته استاد بزرگوار و
پیشکسوتم مرحوم عطاء الله کاملی بزرگوار که روحش قرین شادی ا
بدی باد. صدا باید دنبه ای جذاب و دلچسب باشد حال فکر میکنم
بازی استاد رشیدی بزرگ هم به این حد از پختگی رسیده بود چیزی
شبیه مارلون براندوی ایران و یا بهتر بگویم پدر خوانده هنر سینما
زبان بدن داود رشیدی
در بازیهای قبل انقلاب تا این حد پختگی هرگز از استاد دیده نمی
شود هر چند آنها هم در خور تعمل است اما رویه رو به جلو و
مثبت کار را برای ما بسیار ملموس و جذاب می کند. ژستها و
نگاه ها در کار هزار دستان و یا امام علی اوج هنر استاد رشیدی
را نمایان می کند استفاده از دستها با ۸ مدل اصلی و تلفیق و
همچنین تکنیک حرفه ای a.n و همچنین تکنیک های انگشتان
ضربدری و…. که همه جزو دروس زبان بدن دوره عالی بازیگری
هالیودی است که ما در دوره مدیریت و رهبری پیشرفته هنری
برای دانشجویان و هنرمندان تدریس می کنیم روتین برنامه های
استاد داود رشیدی است استاد در همه کاراکترها از خانه
عنکبوتی تا امام علی و هزار دستان زبان بدن عالی و فوق العاده
تاثیر گذار و تامل برانگیز ی را ارائه می دهد چیزی که تاکنون اگر
نگویم اصلا اما در بازیگران دهه ۶۰ به بعد کمتر دیده ام ژستهای
نشستن و قدم زدن و ایستادن استاد از کارهای بسیار جذابی
است که اوج فرو رفتن در نقش را به ما تذکر می دهد و نشان
می دهد.
زبان بدن داود رشیدی
شما با رشیدی به اعماق نقش او فرو می روید و رشیدی مارا
با خود به اعماق نقش شش انگشتی می برد ایا او در
نقشهایش ذوب می شود الزاما همیشه البته اینگونه هم
نیست اما نگاه خاص او به زبان بدن می تواند الگوی بسیار
خوبی برای اهالی هنر باشد برخی جوانترها متد بازی استاد
و هم دوره های ایشان را قدیمی می دانند این سخن اصلا
پسندیده نیست متد و تکنیک یکسان است و شما باید انرا
فرا گرفته و امروزی اجرائ کنید و من معمولا در دوره های زبان
بدن از این تکنیکهای پیشرفته به روز و بومی حداکثر استفاده
را می نمایم. باید بدانید برای یک بازیگر شش دانگ و حرفه
ای شدن باید و باید خاک صحنه تاتر خورد و هرگز به یکباره و
بدون دانستن و دانش تاتر و بدون اطلاع از زبان بدن خود و
زبان بدن سینما شما راه به جایی نخواهید برد و این مهم را
استاد رشیدی به تمام و کمال درک نموده بود .انشاالله روح
این مرد بزرگ و تکرار نشدنی برای همیشه قرین آرامش و
شادی ابدی باشد .
پروفسورمسعودحیدری
بازیگری در تاتر و سینما و…. بدون دانستن زبان بدن یعنی هیچ …… این
را یادتان باشد…
هیچ چیز و هیچکس هیچ رفتار و گفتاری آنگونه که به نظر می رسد
نیست .
مازیار میر مشاور و تحلیل گر
منابعی برای مطالعه بیشتر:
روشهای ساده آموزش زبان بدن
زبان بدن احسان علیخانی
زبان بدن علی لهراسبی
زبان بدن مهران مدیری
زبان بدن عادل فردوسی پور