نظریه هوش چندگانه

نظریه هوش چندگانه گاردنر

نویسنده دکتر مازیار میرمشاور و مدرس براساس هوش چندگانه

هوش چندگانه چیست؟

وقتی به ذهنمان می آید. هوش چیست و یا چه کاربردی دارد . معمولاً به هوش یا ( IQ ) فکر می کنیم که بیشتر هم به گوش ما می خورد معمولاً مفهوم ضریب هوشی

یا « هوش » هنگامی که واژه عنوان توانائ یهای بالقوه عقلانی تعریف می شود.

چیزی که ما با آن زاده شده و می شویم، چیزی که  کاملا قابل اندازه گیری است و ظرفیتی که تغییر دادن آن بسیار دشوار است. امّا در سال های اخیر دیدگا ههای

کاملا متفاوتی  نسبت به هوش پدید آمده است.

یکی از این دیدگاه ها، نظریه هوش چندگانه است که توسط هاوارد گاردنر، روا نشناس دانشگاه هاوارد، ارائه گشته است. بر طبق این نظریه، دیدگا ههای روان سنجی

سنتی نسبت به هوش، بسیار محدود و ضعیف است. گاردنر نظریه اش را در سال ١٩٨٣ ارائه کرد. به عقیده او همه انسا نها دارای ،« قاب های ذهنی: نظریه هوش

چندگانه » نخستین بار در کتاب انواع مختلفی از هوش هستند. او در کتاب خود، هشت نوع مختلف هوش را معرفی نموده و احتمال داده است که نوع

وجود داشته باشد. « هوش هستی گرا » نهمی نیز به عنوان طبق نظریه گاردنر، برای به دست آوردن تمام قابلی تها و استعدادهای یک فرد، نباید تنها به بررسی ضریب

هوشی پرداخت بلکه انواع هو شهای دیگر او مثل هوش موسیقیایی، هوش درون فردی، هوش تصویری-فضایی و هوش کلامی- زبانی نیز باید در نظر گرفته شود.

نظریه گاردنر با انتقاداتی از سوی روان شناسان و مربیان روبرو گشته است. منتقدان می گویند تعریف گاردنر از هوش بسیار وسیع و گسترده است و هشت نوع هوشی

که او تعریف کرده فقط نشانگر استعدادها، خصوصیات شخصیتی و  توانائی هاست. از دیگر نقاط ضعف نظریه گاردنر م یتوان به کمبود پژوهش های عملی پشتیبان آن

اشاره کرد.

اما با وجود این، نظریه هوش چندگانه محبوبیت زیادی در بین مربیان و آموزشگران پیدا کرده است و بسیاری از معلمان از این نظریه در انتخاب شیوه تدریس خود استفاده

می کنند.در این مقاله ما با هشت نوع هوش مختلفی که گاردنر ان را تا حدودی تعبیر و یا به عبارت ساده تر تعریف کرده است بیشتر و گسترده تر  آشنا می شویم.

اول-هوش تصویری – فضایی

نقاط قوت: قدرت تشخیص تصویری و فضایی

کسانی که هوش تصویری-فضایی بالایی دارند در تجسّم چیزها قوی هستند. این افراد معمولاً جه تیابی خوبی دارند و با

نقشه ها، نمودارها، عکس ها و تصاویر ویدیویی مشکلی ندارند.

ویژگی های هوش تصویری-فضایی

• لذت بردن از خواندن و نوشتن
• مهارت در درست کردن پازل
• مهارت در تفسیر عکس، گراف و نمودار
• لذت بردن از رسم، نقاشی و هنرهای تجسمی
• تشخیص راحت الگوها
انتخاب های شغلی
• معمار
• هنرمند
• مهندس

دوم- هوش کلامی – زبانی

نقاط قوت- کلمات، زبان و نویسندگی

کسانی که هوش کلامی- زبانی بالایی دارند به خوبی م یتوانند از کلمات، به هنگام نوشتن و حرف زدن، استفاده کنند.

این افراد غالباً در نوشتن داستان، به خاطر سپردن اطلاعات و خواندن مهارت دارند.

ویژگی های هوش کلامی- زبانی

• مهارت در به یادآوردن اطلاعات نوشته یا گفته شده
• لذت بردن از خواندن و نوشتن
• مهارت در مباحثه یا صحبت های متقاعد کننده
• توانائی در توضیح دادن مسائل
• استفاده از شوخ طبعی به هنگام بیان داستا نها

انتخاب های شغلی

• نویسنده/ روزنامه نگار
• وکیل
• معلم

سوم – هوش منطقی – ریاضی

نقاط قوت- تحلیل مسائل و عملیات ریاضی

کسانی که هوش منطقی- ریاضی بالایی دارند در استدلال، شناسایی الگوها و تحلیل منطقی مسائل قوی هستند. این

افراد به تفکر درباره مفهوم اعداد، روابط والگوها علاق همندند.

ویژگی های هوش منطقی- ریاضی

• مهارت زیاد در حل مساله
• لذت بردن از تفکر درباره ایده های انتزاعی
• علاقه مندی به انجام آزمای شهای علمی
• مهارت در انجام محاسبات پیچیده

انتخاب های شغلی

• دانشمند
• ریاضیدان
• برنامه نویس رایانه
• مهندس
• حسابدار

چهارم – هوش اندامی- جنبشی

نقاط قوت:

تحرک فیزیکی، کنترل حرکات
کسانی که هوش اندامی- جنبشی بالایی دارند در حرکت های بدنی، انجام عملیات و کنترل فیزیکی قوی هستند. این افراد
در هماهنگ سازی چشم و دست مهارت دارند و افراد چالاک وتردستی هستند.

ویژگی های هوش اندامی- جنبشی

• مهارت در ورزش و رقص
• لذت بردن از ساختن چیزها با دست
• هماهنگی فیزیکی عالی
• به خاطر سپردن چیزها از طریق انجام دادن آ نها، به جای گوش کردن یا دیدن

انتخاب های شغلی

• رقصنده
• هنرپیشه
• مجسمه ساز
• پیمانکار

پنجم – هوش موسیقیایی

نقاط قوت:

ریتم و موسیقی

کسانی که هوش موسیقیایی بالایی دارند در فکر کردن به الگوها، ریت مها و صداها قوی هستند. این افراد از موسیقی لذت

می برند و معمولاً در نواختن سازهای موسیقی و آهنگسازی مهارت دارند.

ویژگی های هوش موسیقیایی

• لذت بردن از آوارخوانی و نواختن سازهای موسیقی
• تشخیص آسان الگوها و ن تهای موسیقی
• توانایی به خاطرسپردن آهنگ ها و ملودی ها
• درک عمیق از ساختار، ریتم و ن تهای موسیقی

انتخاب های شغلی

• موسیقیدان
• آهنگساز
• خواننده
• معلم موسیقی
• رهبر ارکستر

ششم – هوش میان فردی

نقاط قوت:

ارتباط برقرار کردن و درک دیگران

کسانی که هوش میان فردی بالایی دارند در تعامل با دیگران و درک آ نها قوی هستند.این افراد در سنجش هیجانات،

انگیزه ها، تمایلات و منظور کسانی که دور و برشان هستند مهارت دارند.

ویژگی های هوش میان فردی

• مهارت در برقراری ارتباط کلامی
• مهارت در ارتباط غیرکلامی
• نگاه کردن به موقعیت ها از زوایای مختلف
• ایجاد روابط مثبت با دیگران
• مهارت در فرو نشاندن اختلافات در داخل گرو هها

انتخاب های شغلی

• روان شناسی
• فیلسوف
• مشاور
• فروشنده
• سیاستمدار

هفتم  – هوش درون فردی

نقاط قوت:

درون نگری و خودآزمایی

کسانی که هوش درون فردی بالایی دارند، آگاهی خوبی از وضعیت هیجانی، احساسات و انگیز ههای خود دارند. این افراد

از خودآزمایی، تخیل روزانه، کند و کاو کردن روابط خود با دیگران و برآورد توانائ یهای فردی خود لذت م یبرند.

ویژگی های هوش درون فردی

• مهارت در تحلیل نقاط قوت و ضعف خود
• لذت بردن از تجزیه و تحلیل نظریه ها واید هها
• خودآگاهی زیاد
• داشتن درک روشن از ریشه انگیز هها و احساسات خود

انتخاب های شغلی

• فیلسوف
• نویسنده
• نظریه پرداز
• دانشمند

هشتم – هوش طبیعت گرا

نقاط قوت:

یافتن الگوها و روابطی که با طبیعت وجود دارد

هوش طبیعت گرا آخرین نوع هوشی است که گاردنر درنظریه خود به هفت نوع قبلی افزوده و با مقاومت و مخالفت بیشتری

نسبت به بقیه روبرو گردیده است. به گفته گاردنر، کسانی که دارای هوش طبیع تگرای بالایی هستند، سازگاری بیشتری

با طبیعت دارند و معمولاً به پرورش، کشف محیط و یادگیری درباره موجودات علاق همندند. این افراد به سرعت از جزئی ترین

تغییرات در محیط شان آگاه می شوند.

ویژگی های هوش طبیعت گرا

• علاقه مند به موضوعاتی از قبیل گیا هشناسی، زیست شناسی و جانورشناسی
• مهارت در رده بندی و فهرست بندی اطلاعات
• لذت بردن از باغبانی، کشف طبیعت، پیاد هروی و چادر زدن در طبیعت
• بی علاقگی به یادگیری موضوعات ب یارتباط با طبیعت

انتخاب های شغلی

• زیست شناس
• حفاظت از محیط زیست
• باغبان
• مزرعه دار

\”Gardner\’s Theory of Multiple Intelligences\”, Kendra Van Wagner

دکتر مازیار میرمشاور و مدرس