کدهای برای اخلاق حرفه ای

اول – تمامیت.
دوم – عینیت.
سوم – صلاحیت حرفه ای.
چهارم – محرمانه بودن
پنجم – رفتار حرفه ای

مفهوم اخلاق حرفه‌اي

اخلاق حرفه‌اي يكي از مسائل اساسي همه جوامع بشري است هر جامعه‌اي نيازمند آن است تا ويژگي‌هاي اخلاق حرفه‌اي مانند دلبستگي به كار ، روحيهمشاركت و اعتماد، ايجاد تعامل با يكديگر و غيره تعريف و براي تحقق آن فرهنگ‌سازي كنند.

امروزه بسياري از كشورها به اين بلوغ فكري رسيده‌اند كه بي‌اعتنايي به مسائل اخلاقي و فرار از مسئوليت‌ها و تعهدات اجتماعي به از بين رفتن موسسه و سازمان مي‌انجامد به همين دليل بسياري از موسسات و سازمانهاي موفق، براي تدوين استراتژي اخلاقي احساس نياز كرده و به اين باور رسيده‌اند كه بايد در سازمان يك فرهنگ مبتني بر اخلاق رسوخ كند، از اين رو كوشيده‌اند به تحقيقات درباره اخلاق حرفه‌اي جايگاه ويژه‌اي بدهند. لذا يكي از عمده‌ترين دغدغه‌هاي مديران كارآمد در سطوح مختلف چگونگي ايجاد بسترهاي مناسب براي عوامل انساني شاغل در تمامي حرفه‌هاست تا آنها با حس مسئوليت و تعهد كامل به مسائل جامعه و حرفه خود بپردازند و اصول اخلاقي حاكم بر شغل و حرفه خود را رعايت كنند.

ويژگيهاي اخلاق حرفه‌اي در افراد مربوط به حوزه فردي بوده اما وقتي از حوزه فردي و شخصي به حوزه كسب و كار گام بر مي‌داريم اخلاق كار و يا اخلاق شغلي به ميان مي‌آيد مانند اخلاق پزشكي، اخلاق معلمي، اخلاق مهندسي و نظاير آن در اينجا براي نمونه چگونه ممكن است سيستم يك بيمارستان يا دانشگاه غيراخلاقي باشد اما از پرستاران بخواهيم اخلاقي باشند. امروزه اخلاق حرفه‌اي نقش راهبردي در موسسات را داشته و متخصصان مديريت استراتژيک، اصول اخلاقي شايسته در سازمان را از پيش شرط‌هاي مديريت استراتژيك كارآ دانسته‌اند. در اخلاق حرفه‌اي مسئوليتهاي اخلاقي سازمان در قبال محيط داخلي و خارجي است و اين متمايز از حقوق كار است، در حاليكه حقوق كار نيز در آن وجود دارد. اصول اخلاق شايسته و كارآ از پيش شرطهاي مديريت استراتژيك كارآست و اين اصول موجب بوجود آمدن يك موسسه يا سازمان كارآ مي‌شود.

مفهوم اخلاق حرفه‌اي

اخلاق حرفه‌اي به معناي اخلاق كار و اخلاق مشاغل است.

الف ـ اخلاق كار(work ethics): اخلاق كار متعهد شدن انرژي ذهني، رواني و فيزيكي فرد يا گروه به ايده جمعي است در جهت اخذ قوا و استعداد دروني گروه و فرد براي توسعه به هر نحو.

ب ـ اخلاق حرفه‌اي(professional ethics): يكي از شعبه‌هاي دانش اخلاقي است كه مي‌كوشد به مسائل و ارزش‌هاي اخلاقي حرفه‌هاي گوناگون پاسخ داده و براي آن قواعد، ضوابط و اصول خاصي در محيط حرفه‌اي متصور مي‌گردد به عبارت ديگر وجدان و فطرت خويش در انجام كار حرفه‌اي رعايت كنند بدون آنكه الزام خارجي داشته باشند يا در صورت تخلف به مجازات‌هاي قانون دچار شوند.

مقايسه اخلاق فردي و اخلاق شغلي:

اخلاق فردي مسئوليت پذيري فرد است در برابر رفتار فردي خود صرفاً به منزله يك فرد انساني، ولي اخلاق شغلي مسئوليت‌پذيري يك فرد است در برابر رفتار حرفه‌اي و شغلي خود به مثابه صاحب يك حرفه ، شغل يا پست سازماني.

چرا یک مدیر پروژه به یک کد اخلاقی و رفتار حرفه ای نیاز دارد؟
منشور اخلاقی مهم است زیرا به کارکنان یا اعضای سازمان کمک می کند تا در غیاب یک قانون روشن یا نظارت مستقیم تصمیماتی را اتخاذ کنند که مطابق با ارزش های شرکت باشد. یک کد اخلاقی می‌تواند تصمیم‌گیری در یک کسب‌وکار را بهبود بخشد و کارمندان را راحت‌تر کند تا مستقل باشند.

کد رفتار با مثال چیست؟
یک کد رفتار حرفه ای یک سند رسمی است که به وضوح نحوه رفتار کارکنان یک شرکت در محل کار را به صورت روزانه تعریف می کند.

تفاوت بین منشور اخلاقی و منشور رفتار چیست؟
یک کد اخلاقی گسترده است و به کارمندان یا اعضا یک ایده کلی از اینکه چه نوع رفتار و تصمیمی در یک کسب و کار یا سازمان قابل قبول و تشویق است، می دهد. یک کد رفتار متمرکزتر است. این تعریف می کند که کارکنان یا اعضا چگونه باید در موقعیت های خاص عمل کنند.

سه دسته یا انواع اصلی کدهای اخلاقی کدامند؟
وظایف به مشتریان و مشتریان.
وظایف نسبت به عموم
وظایف به شرکت.
چه چیزی در منشور اخلاقی گنجانده شده است؟
این بستگی به سیاست های تجاری و صنعت شما دارد. به طور کلی، یک کد اخلاقی باید شامل شش ارزش اخلاقی جهانی باشد، جایی که شما بیان می کنید که از یک کارمند انتظار دارید که قابل اعتماد، محترم، مسئولیت پذیر، منصف، مهربان و شهروندان خوبی باشد. افتخارات شامل افزودن این است که کسب و کار شما از تنوع، شیوه های سبز و کدهای لباس مناسب تجلیل می کند.

منشور اخلاقی مکتوب چیست؟
یک کد اخلاقی به هدایت رفتار اخلاقی در محل کار کمک می کند. هر زمان که یک کارمند یا گروهی از کارمندان نیاز به تصمیم گیری داشته باشند، می توانند به منشور اخلاقی مراجعه کنند. منشور اخلاقی همچنین ارزش ها و انتظارات را به کارکنان جدید منتقل می کند.

آیا منشور اخلاقی طبق قانون الزامی است؟
بستگی به کسب و کار شما دارد. با این حال، بسیاری از مشاغل ملزم به ایجاد یک کد اخلاقی هستند.

آیا می توانم آیین نامه رفتار و منشور اخلاقی شرکت خود را ترکیب کنم؟
بله، در بیشتر موارد، کسب‌وکارها هر دوی این اسناد را در یکی ترکیب می‌کنند، زیرا همپوشانی قابل توجهی بین آنها وجود دارد. به ندرت می توان مشاغلی را پیدا کرد که دو سیاست جداگانه داشته باشند. در حالی که آنها از نظر فنی اسناد متفاوتی هستند، کارمندان در یادآوری نکات مهم در مورد رفتار و اخلاق در صورت داشتن یک سند واحد برای رجوع به مشکل کمتری خواهند داشت.

چند نمونه از منشور اخلاقی چیست؟
الفبا – کارمندان آلفابت و شرکت های تابعه و زیرمجموعه های آن (\”الفبا\”) باید کار درست را انجام دهند – از قانون پیروی کنند، محترمانه رفتار کنند و با همکاران با ادب و احترام رفتار کنند.
هرشی – مهم نیست که چه شغلی انجام می دهید یا در کجا انجام می دهید، شما هرشی هستید. همانطور که مراقب هر رابطه تجاری، هر معامله و هر محصولی هستید، به آن فکر کنید و مطمئن شوید که اقدامات شما همیشه ارزش های ما را منعکس می کند.
استارباکس – استارباکس به همه شرکا قدرت می دهد تا تصمیماتی بگیرند که بر شهرت ما تأثیر بگذارد. اقدامات فردی در محل کار، نحوه نگرش جهان به استارباکس را شکل می دهد، به همین دلیل است که بسیار مهم است که هر یک از ما مسئولیت ماموریت استارباکس خود را بپذیریم و در همه شرایط اخلاقی عمل کنیم.
منشور اخلاقی چه تفاوتی با منشور رفتاری دارد؟
منشور اخلاقی یا منشور اخلاق حرفه ای معمولاً مجموعه ای از دستورالعمل ها یا ارزش های کلی است. یک خط‌مشی کد رفتار معمولاً مشخص‌تر است و دستورالعمل‌هایی را برای نحوه واکنش در موقعیت‌های خاص ارائه می‌دهد. یک مثال آیین نامه رفتاری، قانونی است که صراحتاً پذیرش یا ارائه رشوه را ممنوع می کند.

آیا منشور اخلاقی برحسب حرفه متفاوت است؟
در حالی که ممکن است بین یک کد اخلاقی برای صنایع/کسب و کارهای مختلف شباهت هایی وجود داشته باشد، اما بر اساس محیط های کاری منحصر به فرد موجود نیز تفاوت هایی وجود دارد. به عنوان مثال، یک کد اخلاقی برای پرستاری احتمالاً به مسائل متفاوتی نسبت به آیین نامه اخلاقی برای مهندسی می پردازد، اما همچنان همپوشانی هایی وجود دارد.

اخلاق حرفه‌ای در روانشناسی

روانشناسی علمی است که با انسان سروکار دارد و به دلیل حساسیت موضوعی، رعایت اصول اخلاقی در آن ضرورت دارد. در این مقاله سعی داریم شما را با اصول کلی اخلاقی در روانشناسی آشنا کنیم.

اخلاق چیست؟

واژه‌ی اخلاق در معانی متعددی به‌کار رفته است. خلق‌وخو، دانشی که در رابطه با خوبی و بدی بحث می‌کند و مقررات رفتاری حاکم بر افعال انسانی بخشی از تعاریفی هستند که برای این واژه مطرح شده‌اند.

از دیدگاه رست عمل اخلاقی عملی است که منجر به رفاه و آسایش دیگران می‌شود و چهار مولفه را در بر می‌گیرد:

1.حساسیت اخلاقی

به معنای فرایند تشخیص موقعیت است.

2.استدلال اخلاقی

زمانی است که فرد احساس می‌کند باید کاری انجام دهد و از بین چند گزینه، مناسب‌ترین موقعیت را انتخاب کند.

3.تصمیم‌گیری اخلاقی

زمانی است که یک شخص گزینه‌ها را ارزیابی کرده و تعیین می‌کند کدام گزینه اخلاقی‌تر است.

4.انجام عمل اخلاقی

در این مرحله شخص بعد از طی کردن تمام مراحل مطرح‌شده، عمل اخلاقی را انجام می‌دهد.

نظام‌نامه‌ی اخلاقی، شرح استانداردهای اخلاقی برای روانشناسان است تا مانع از انجام عمل غیراخلاقی توسط آنان شود. انجمن روانشناسی آمریکا اولین نظام‌نامه‌ی اخلاقی را در سال 1953 و آخرین نسخه‌ی بازبینی‌شده را سال 2010 منتشر کرده است. این نظام‌نامه دو بخش دارد:

1.بخش عمومی

هدف از اصول عمومی، راهنمایی و ترغیب روانشناسان به‌سوی ایده‌آل‌های اخلاق حرفه‌ای است و شامل پنج بخش است:

1-1.مسئولیت‌پذیری و وفاداری

به معنای آن است که روانشناسان باید روابط صادقانه‌ای با دیگران برقرار کنند و نسبت به مسئولیت‌های علمی و حرفه‌ای خود آگاه باشند.

2-1.نیکوکاری و عدم آسیب‌رسانی

به این معناست که روانشناسان می‌کوشند خدماتی ارائه دهند که سودمند باشد و به دیگران آسیب نرساند. اصل نیکوکاری درمانگر را ملزم می‌کند در محدوده‌ی صلاحیت خود کار کند و رفاه جامعه را ارتقا دهد. این اصل در واقع بنیادی‌ترین اصل این نظام‌نامه است.

3-1.احترام به کرامت انسانی

روانشناسان برای شان و منزلت تمام افراد، رعایت حریم شخصی، محرمانه‌بودن و خودمختاری آن‌ها احترام قائل می‌شوند.

4-1.یکپارچگی

یکپارچگی به معنای آن است که روانشناسان در ارتقای دقت، صداقت، درستی و راستگویی در علم، آموزش و کار روانشناسی کم‌کاری یا تقلب نمی‌کنند و یا درگیر کلاه‌برداری یا تحریف واقعیت به‌صورت عمدی نمی‌شوند و دسترسی به مداخلات روانشناختی را حق همه‌ی افراد می‌دانند تا بتوانند به‌طور یکسان از کیفیت فرایندها، شیوه‌ها و خدماتی که توسط روانشناسان ارائه می‌گردد برخوردار گردند.

2.استانداردهای اخلاقی

استانداردهای اخلاقی دربرگیرنده‌ی قوانین لازم‌الاجرای اخلاقی هستند که ده مورد می‌باشند.

1-2.حل مسائل اخلاقی

گاهی روانشناسان با شرایطی رو‌به‌رو می‌شوند که باید بهترین و درست‌ترین تصمیمات را بگیرند.به همین دلیل نظام‌نامه به روانشناسان کمک کرده و اقدامات درست را در موقعیت‌های مختلف توضیح داده است. این موقعیت‌ها می‌توانند آگاهی از سواستفاده‌ از خدمات روانشناسان، تعارض میان اخلاق و قانون، مشارکت با کمیته‌های اخلاقی و مواردی از این قبیل باشند.

2-2.صلاحیت

این مورد به مرزهای صلاحیت خدماتی که روانشناس در موقعیت‌های مختلف ارائه می‌دهد مرتبط است. روانشناس موظف است که تنها در حیطه‌ی تخصصی خود فعالیت کرده و چنانچه در فوریت‌‌ها مشغول ارائه‌ی خدمات هستند با رفع فوریت، اتمام خدمات‌رسانی خود را اعلام کنند و در صورت واگذاری مسئولیت به دیگران، تنها افراد شایسته و متخصص را انتخاب کنند. همچنین هنگام بروز مشکلات شخصی، فعالیت خود را به‌طور موقت قطع کنند.

3-2.ارتباطات انسانی

روانشناسان نباید نسبت به مسائلی همچون قومیت، نژاد، فرهنگ و جنسیت سوگیری داشته باشند و باید تمام تلاش خود را برای همه‌ی افراد به‌کار ببندند. همچنین باید از آزار و اذیت و اغواگری جنسی مصون باشند، با مراجع خود روابط خارج از چهارچوب درمان نداشته باشند و در صورت تقاضای کمک از متخصصی دیگر به عنوان شخص ثالت حد و مرز آن را مشخص کنند.

4-2.رازداری

رازداری اصل زیربنایی مشاوره و درمان کارامد استکه خودمختاری و استقلال مراجع را مورد حمایت قرار می‌دهد.روانشناسان باید از جلسات ابتدایی در مورد رازداری و موارد نقض آن با مراجع گفتگو کنند مگر این‌که امکان بحث در مورد طی جلسات او وجود نداشته باشد.موارد نقض شامل مسائل دادگاهی، الزامات و محدودیت‌های قانونی، بیماری‌های واگیردار و مواردی از این قبیل است.

5-2.تبلیغات و اعلامیه‌های عمومی

در صورت لزوم بیان برخی مطالب روانشناس باید دقت کند که از اظهارات نادرست و فریبنده خودداری کند. و چنانچه قصد برگزاری کارگاه وجود دارد باید الزامات مربوط به مجوز را برآورده کرده و در رابطه با محتوای کارگاه‌ها اطلاعات درستی را در اختیار افراد بگذارد.

6-2.نگهداری اطلاعات و حق‌الزحمه‌ها

روانشناس باید در حفظ و نگهداری پرونده‌ها و اطلاعات مراجعان کوشا باشد و آن‌ها را در اختیار دیگران قرار ندهد.همچنین نباید با مراجعان معامله انجام دهد و از آن‌ها هدیه، کالا یا خدمات دریافت کند.

7-2.پژوهش

در صورت انجام پژوهش روانشناس باید نتایج دقیق را به سازمان‌ها و مراکز مربوط ارائه دهد، از شرکت‌کنندگان پژوهش و دستیاران خود مراقبت کرده و در صورت لزوم ضبط صدا از شرکت‌کنندگان اجازه بگیرد.همچنین همه‌ی شرکت‌کنندگان باید از حضور در پژوهش آگاهی و رضایت داشته باشند و از نتایج آن نیز مطلع شوند.

8-2.سنجش

روانشناسان باید ارزیابی دقیق از مراجعان به عمل آورند و نظرات خود را تنها پس از این ارزیابی دقیق ارائه دهند. همچنین باید از ابزارهایی استفاده کنند که پایایی و روایی مناسبی داشته باشند.هنگام تفسیر نتایج نیز باید به ویژگی‌های فردی مراجعان  توجه داشته باشند.

9-2.آموزش و کارورزی

در صورت برگزاری برنامه‌های آموزشی باید اطلاعات و تخصص لازم را در این زمینه داشته باشند و اطمینان حاصل کنند که اطلاع‌رسانی مناسب در این زمینه وجود دارد. همچنین باید در ارزیابی دانشجویان عملکرد درست و منطقی داشته باشند و از افشای اطلاعات آن‌ها خودداری کنند.

10-2.درمان

درمانگر باید مراجع را از اهداف و برنامه‌های درمانی آگاه کند، زمانی که مراجع دیگر نیازی به درمان نداشت اختتام جلسات را اعلام کند و با مراجعان روابط خارج از اصول برقرار نکند.در قرارداد درمانی لازم است نکات زیر رعایت شود:

1.زمان یعنی روز و ساعات جلسات

2.طول مدت جلسه(60-45 دقیقه)

3.تعداد کلی جلسات و دفعات آن در هفته یا در ماه

4.شرایط لغو جلسات

5.هزینه‌ها و نحوه‌ی پرداخت حق‌الزحمه

6.رازداری و موارد نقض آن

7.شرایط ضبط صدا یا تصویر

8.تکالیف خانگی

9.چهارچوب ارتباط حرف‌های درمانگر و درمانجو

10.ختم جلسات